سینتیک آزادسازی روی و روابط پارامترهای سینتیکی با ویژگی‌های برخی از خاک‌های ایران

سرعت آزادسازی روی از سطوح خاک به محلول فرایند پویایی است که عرضه مداوم آن را برای رشد گیاهان تنظیم می­کند. برای مشخص شدن الگوی آزادسازی روی و تعیین ویژگی­هایی از خاک که در آن مؤثر است، سینتیک آزادسازی روی از 20 نمونه خاک انتخابی کشور با عصاره­گیر دی اتیلن تری آمین پنتا استیک اسید (DTPA) مورد بررسی قرار گرفت. سرعت آزادسازی در ابتدا زیاد و با گذشت زمان کاهش نشان داد. هشت مدل سینتیکی برای توصیف آزادسازی روی مورد بررسی قرار گرفت. معادلات الوویچ ساده شده، پخشیدگی پارابولیک دوگانه و تابع توانی (دو ثابتی)، آزادسازی روی از خاک­ها را به خوبی توصیف کردند. ثابت سرعت پخشیدگی (Kd)، ثابت­های سرعت پخشیدگی پارابولیک دو گانه (1K و 2K) و ثابت a و حاصلضرب دو ثابت (ab) معادله تابع توانی همبستگی­های معنی­داری با pH خاک، مقدار کربنات کلسیم معادل و فسفر قابل استفاده و منگنز عصاره­گیری شده با DTPA که ویژگی­های مؤثر بر حلالیت، آزادسازی و پخشیدگی روی در خاک­ها هستند، نشان دادند. ثابت سرعت الوویچ ساده شده () فقط با فسفر قابل استفاده و ثابت معادله تابع توانی (b) با ظرفیت تبادل کاتیونی، کربن آلی و ظرفیت مزرعه همبستگی معنی­دار نشان داد. مقدار آزادسازی اولیه روی (آزادسازی سریع) نسبت به مقدار کل روی آزاد شده از خاک با افزایش مقدار کربنات کلسیم معادل، کاهش یافت.